یلدا، بلندترین شب سال، در فرهنگ ایرانی همیشه با رنگ سرخ هندوانه، دانههای درخشان انار و شیرینی آجیل و خوراکیهای خانگی همراه بوده است؛ اما متخصصان تغذیه میگویند، پشت این جذابیت رنگی، باید به تعادل و تناسب مصرف هم توجه کرد. بسیاری از خوراکیهای محبوب شب یلدا، در صورت افراط، میتوانند به همان اندازه که شادیبخشاند، برای بدن چالشآفرین باشند.
هندوانه حدود ۹۰ درصد آب دارد و منبعی غنی از ویتامینهای A، B۶ و C، به همراه آنتیاکسیدانها و آمینواسیدها است. وجود لیکوپن در این میوه، آن را به دشمن طبیعی آسیبهای اکسیداتیو و یکی از گزینههای محافظ سلامت قلب و استخوان تبدیل کرده است.
با این حال، مصرف بیرویه آن میتواند خطرناک باشد. دریافت بیش از ۳۰ میلیگرم لیکوپن در روز ممکن است ایجاد نفخ، تهوع و اسهال کند و افرادی که پتاسیم خون بالایی دارند باید بهشدت مراقب باشند، چراکه انباشت پتاسیم ممکن است به ضربان نامنظم قلب و اسپاسم عضلانی بینجامد. همچنین، قند طبیعی هندوانه اگرچه پالوده نیست، اما همچنان برای افراد دیابتی نیازمند اعتدال است.
انار نماد خورشید و ماندگاری است و سرشار از آنتیاکسیدان، پتاسیم و فیبر محسوب میشود. خوردن انار به کاهش فشار خون و حفظ سلامت قلب کمک میکند، اما زیادهروی در مصرف آن (بهویژه برای افراد مبتلا به معدهدرد یا زخم معده) میتواند سبب افزایش اسیدیته معده و تحریک گوارشی شود.
آجیل و خشکبار — از پسته و بادام گرفته تا گردو و تخمه — نیز منبع غنی چربیهای مفید، منیزیم و پروتئین گیاهی هستند، اما در نسخه پرنمک و بودادهشدهی شب یلدا، میتوانند به افزایش فشار خون و دریافت کالری بالا منجر شوند. توصیه پزشکان این است که حتی در شبهای شادی، مصرف حدود ۳۰ گرم آجیل بدون نمک و خام برای هر فرد، توازن مناسبی میان لذت و سلامت ایجاد میکند.
یلدا یادگار پیوند خانواده، فرزندان و حافظخوانی است، نه رقابت در خوردن شیرینی و میوه. درواقع، معنای پنهان این جشن باستانی همان پایداری و تعادل است؛ همان چیز که بدن انسان در شبهای طولانی زمستان بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز دارد.
پس اگر هندوانهتان از وسط باز شد، انارتان لبریز شد و ظرف آجیلتان پر و رنگارنگ، فقط یادتان باشد: زیبایی یلدا در طعم آن نیست، در اندازهاش است.
